МИФ О «ПОЛОНИЗАЦИИ» БЕЛАРУСКОГО ЯЗЫКА

[psv-777]

Фюрер, править, руководить... соВРАТИТЬ, совращение... развратить...
ыыыы

Это вы какое-то ИЗвращение написали,вывести фюрера из совращения

[Grayven]

Совратить - соблазнить - прибрать к рукам... Что в русском, что в немецком...
Вращение всё же просматривается))))

Кстати, видел в одном журнале фотографию - большое деревянное колесо 3 или 4 метра с множеством скамеек, как на качелях, почти что колесо обозрения в каком-нибудь городском парке. Вот только фотка была снята возле храма в Индии. И болтаются на этом колесе одни девушки - они же храмовые проститутки. Что там символизировало колесо, уже не помню, то ли колесо Сансары, то ли ещё какую-то индийско-религиозную заморочку. Но факт налицо - вращение присутствует, да и традиция таких колёс весьма древняя. Может, там ещё и служки есть, которые это колесо проворачивают - тогда они и есть те самые со-вращатели.

А если рассматривать по нормам славянского языка, то со-вратить - повернуть в сторону (у нас бы сейчас сказали бы что-то вроде "пошёл налево"), со-блазнить - от слова блажь, т. е. дурное дело...

[Андрусь Буй]

Цікавы артыкул на ARCHE:

Даль аб межах беларускай мовы і яе ўплыве на рускую

"Тлумачальны слоўнік жывой вялікарускай мовы", складзены рускім навукоўцам Уладзімірам Далем, уяўляе цікавасць і пры вывучэнні мовы беларускай, у тым ліку яе распаўсюджанасці ў сярэдзіне XIX стагоддзя. Тым не менш, у беларускім масавым друку пра гэта практычна нічога не гаворыцца.
Тэлеграф вырашыў паспрабаваць крыху выправіць сітуацыю."

Складанне слоўніка праходзіла ў часы, калі беларускі нацыянальны рух толькі пачынаў рабіць свае першыя крокі ў спробе зараджэння, таму папракнуць вучонага ў якой-небудзь палітычнай ангажаванасці ў дачыненні да беларускай мовы (Уладзімір Даль называў яе беларускай гаворкай) не выпадае. Ды і сам лексікограф ставіўся да мовы беларусаў з пэўнай непрыязнасцю. "Гэта заходняя беларуская агіда да гука "о" і прымусовы перавод яго ў "а", роўна як і адваротнае гэтаму, на ўсходзе, дзівіць вуха наша непрыемна, асабліва брыдка першае", - пісаў ён (Даль В. Толковый словарь живого великорусского языка. Том I: А-З. – М.: Государственное издательство иностранных и национальных словарей, 1955, стр. 50).

Разам з тым дадзеная цытата дазваляе выказаць здагадку, што прыпіскамі на карысць беларускай мовы навуковец не займаўся.

Такім чынам, згодна з Уладзімірам Далем, гаворка "беларуская, або смаленская, ідзе ад Масквы на захад і незаўважна пераходзіць у чыстую беларускую, на якую ўжо значна намякае нават гаворка ў Валакаламску, Рузе, Мажайску (цяпер заходняя частка Маскоўскай вобласці РФ - Тэлеграф)" ( стар 74). "Без усялякай нацяжкі можна ўключыць сюды ўсе заходнія губерні нашы, і тады да гаворкі гэтай будуць належаць губерні: Смаленская, Віцебская, Магілёўская, Ковенская, Віленская, Гарадзенская, Мінская; адны толькі паны, шляхта, гавораць там па-польску (верагодна, у разлік не браліся неславянскія мовы - Тэлеграф)", - гаворыцца ў слоўніку (стр. 74-75).

"У суседніх губернях Ржэў, Зубцоў (Цвярская вобласць РФ - Тэлеграф), Валакаламск, Мажайск (Маскоўская вобласць - Тэлеграф), Мядынск, Масальск (Калужская вобласць - Тэлеграф) носяць на сабе болей або меней прыкмет беларускай або смаленскай гаворкі", - адзначыў вучоны (с. 76).

У якасці ўзору гэтай беларускага гаворкі, ён прыводзіць наступныя выразы: Яж табе казав, ня бяри больши ад яднаго воза; ну и увзяу ба адзин; Як хто хочиць, так па сваём бацьку и плачиць; Каб ня дзирка у роци, хадзиу ба у злоци; Абицанка, цацанка, дурняги радасць; Ды сягодни и у городи жидау нетуци, дык и торгу нема, і г.д.

Па словах Даля, беларуская мова "распаўсюджваецца на захад, да польскіх губерняў, на поўдзень да маларускіх гаворак, адрозніваючыся ў розных мясцовасцях некаторымі асаблівасцямі і прымаючы, па суседстве словы, звароты і гаворку польскую, маларускую або вялікарускую, апошняе перадусім адносіцца да губерні Смаленскай; а моцны ўдзел беларускай чуваць у Чарнігаўскай, Арлоўскай, Калужскай, Цвярской, і асабліва ў Пскоўскай" (с. 76).



Чырвоным колерам указаны губерні, дзе, па У. Далю, сярод славянскіх моў панавала беларуская мова, ружовым - аказвала значны ўплыў


Больш за тое, піша Даль (с. 76), "можна сказаць, што яна (беларуская гаворка - Тэлеграф) чуецца і ў Маскве, таму што аканне, ці высокая гаворка наша, якая стала агульнай, вядома паходзіць ад сумесі наўгародскай са смаленскай". Такім чынам, згодна з навукоўцам, сучасная руская мова ў значнай ступені паўстала пад уплывам беларускай мовы. Гэта таксама абвяргае меркаванне шэрагу людзей аб тым, што беларуская мова з'яўляецца сумессю рускай з польскай, паколькі сама беларуская аказала істотны ўплыў на рускую.

Беларускі моўны ўплыў Уладзімір Даль адзначае і на наўгародскай мове, у якую, па яго словах (с. 51), "словы гэтыя зайшлі на поўнач... з Белай Русі, праз Цвер і Пскоў". Якія словы трапілі ў наўгародскія землі з беларускіх, відаць на прыкладах асаблівых слоў, якія прыводзіць вучоны. Так, для Наўгародскай губерні характэрныя наступныя адметныя словы: пончохи – чулки - панчохі, черевики – башмаки - чаравікі, свитка – сермяга - світка, швец – портной - шавец, почекать – подождать - пачакаць, позвонец – колокольчик - званочак, домовище – гроб - дамавіна, орать – пахать - араць, дековаться – насмехаться - здзекавацца, пеун – петух - певень, чуть – чуять, слышать - чуць, даси – дашь – дасі и т.д. Для Цвярской: трохи – мало - трохі, сподобить – полюбить - спадабаць, досыть – довольно - досыць, полица – полка - паліца, шкода – изъян - шкода, зробить – сделать - зрабіць, уперши – впервые - упершыню, торба – мешок - торба, толока – помочь - талака, горелка – водка - гарэлка, хата – изба - хата, вжахнуться – испугаться - ужахнуцца, дужа – очень - дужа, знайти – найти - знайсці, цубуля – лук - цыбуля, хувать – прятать - хаваць, сопсовать – испортить - сапсаваць, поратовать – спасать – уратаваць и г.д. (стр. 51).

У Цвярской губерні, на думку Уладзіміра Даля, уплыў беларускай мовы найбольш моцны ва ўжо згаданым Ржэве ("цокаюць, дзэкаюць, г прамаўляюць прыдыханнем, ставяць х замест ф, і наадварот, У замест Ў, Я замест Е; Ы замест О; падвойнае ш замест щ"(с. 55)), у Пскоўскай - "Апочка і Вялікія Лукі - [належаць] Беларусі, хаця і не столькі, як Цвярское Заволжа"(с. 56). "Масальскі павет выдатна суседнічае з беларусамі... у смаленскай палове жывуць палехі, зусім адрозныя скажонай гаворкай, прыдатнай больш да дрэннай смаленскай" (с. 70). Прысутнічаюць беларускія асаблівасці і ў мове іншых рэгіёнаў.

Характэрна, што ўсе землі, на якія мела ўплыў беларуская мову, у розныя перыяды сваёй гісторыі ўваходзілі ў склад Вялікага княства Літоўскага.

Акрамя таго, Уладзімір Даль у раздзеле аб Смаленскай (беларускай) гаворцы (стр. 74-76) апісаў шэраг граматычных i фанетычных асаблівасцяў беларускай мовы, асаблівасці ўтварэння імёнаў па бацьку і гэтак далей. Мноства беларускіх слоў і пісьмовыя тлумачэнні іх значэнняў можна знайсці і ў самім слоўніку з паметай зах. або запд.

Такім чынам, як мы бачым, "Тлумачальны слоўнік жывой вялікарускай мовы" можа быць цікавы для аматараў беларускай мовы і гісторыі. Да таго ж на падставе слоўніка можна скласці і невялікі слоўнік беларускай лексікі XIX стагоддзя, часткова ўжо забытай.

[Андрусь Буй]

Такім чынам, згодна з навукоўцам, сучасная руская мова ў значнай ступені паўстала пад уплывам беларускай мовы. Гэта таксама абвяргае меркаванне шэрагу людзей аб тым, што беларуская мова з'яўляецца сумессю рускай з польскай, паколькі сама беларуская аказала істотны ўплыў на рускую.

Ты зря аккуратно втиснул в слова Даля свои выводы, Буй

мае!? - не я аўтар артыкула... але з выдзяленым мною - я згодзен.

А что касается аканье - это один из самых сложных вопросов в лингвистике - его происхождение. Выдвинуто очень много различных гипотез, и ни одна из них не получила всеобщего прям признания. Уже не говоря о том, что Даль этот вопрос то даже не исследовал

Паўбаўце пыхі, Коці.
Унёсак Даля ў Навуку ўсім вядомы - ваш не. Пытанні!?

Ты б лучше на того же Карского сослался - он как раз был противников "ляшских черт" в беларусской хотя бы фонетике. Его авторитет гораздо выше. Русский, конечно, ближе к беларусскому, чем к украинскому, но это в основном за счет очень специфических черт развившихся в украинском...

Затое Карскі на пачатку 20 ст. не застаў "спаланізаванага рускага" - знайшоў нейкіх 65 паланізмаў і ... сё!
Затое Каты знайшлі беларускую мову на 25% "спаланізаванаю" - як вы і зазначылі - "ссылаться" я буду на Карскага - бо хто вы, невукі і хто Ён

Так что в плане лексики полонизация беларусского (и украинского есесно) - никуда не делась

А скуль яна зявілася!? - у пачатку 20 ст. Карскі такой мовы не ведаў

[psv-777]

Я в шоке Язык зырян тоже кто-то ополячил

Вокруг слово ПАН было сломано столько копий.А тут нате...и финно-угры тоже
Справка:

Ко́ми (Коми-зыря́не, Зыря́не; коми Коми-Зыряна, Коми морт, Коми войтыр) — финно-угорский народ, коренное население Республики Коми. Другие регионы проживания — Свердловская область; Мурманская область; Омская область; Тюменская область; Ненецкий автономный округ; Ямало-Ненецкий автономный округ; Ханты-Мансийский автономный округ.

Выделяются следующие этнографические группы: верхневычегодцы, нижневычегодцы, вишерцы, вымичи, ижемцы, печорцы, прилузцы, сысольцы, удорцы. Локальные этнографические группы коми сохранялись до начала XX века. Наибольшее своеобразие в культуре имели удорцы — население верховьев Вашки и Мезени, ижемцы — низовьев Печоры, прилузцы — верховьев Лузы и Летки.

[Андрусь Буй]

КАТОС УВАСКРОС - З АБУДЖЭННЕМ "ШАНОЎНЫЯ"

Затое Карскі на пачатку 20 ст. не застаў "спаланізаванага рускага" - знайшоў нейкіх 65 паланізмаў і ... сё! ... Затое Каты знайшлі беларускую мову на 25% "спаланізаванаю"

Да, в живых говорах. В лит-ном по его словам их ГОРАЗДО больше. Что и подтверждают уже современные исследования беларусского языка, беларусскими же свидомыми учеными.

По литературному? Конечно. ...

Коці вы белачку злавілі ці што!?

ШТО Ж ГЭТА ЗА "литературный беларуский язык" - С КУЛЬ ЁН УЗЯЎСЯ - штосьці ў Карскага я пра яго не чытаў.

Шыза прагрэсуе... мда-с.

А скуль яна зявілася!? - у пачатку 20 ст. Карскі такой мовы не ведаў

О чем речь? Ты про полонизацию? Так Карский сам тебе написал, что в белмову проникла куча полонизмов. Я тебе приводил цитаты и скрины с его работы не раз.
...
Буй, зачем отрицать очевидное?? Это же всё история твоего языка. Полонизация - это отражение определенного этапа в жизни предков беларусского народа, это их часть, их история. Зачем воспринимать в штыки? Зачем выдавать польское за свои инновации? Или свои архаизмы?

Мне відавочна, што сучасная літаратурная мова беларусаў сфармавалася на аснове гутарковых моў тутэйшых Нашых прашчураў. Гутарковыя мовы мелі тыя ж "агульнаславянскія"-"ляхіцкія" адметнасьці, як і ПН говары з берасьцянак і пры гэтым ляглі на балцкую аснову (Карскі знайшоў балтызмаў боляй чым уласна паланізмаў - і ні дзе небуць, а ў канцылярскім дакумантазвароце - дарэчы і я вас магу пыцамі у сканы патыкаць ).

Так што Коці "мнімая полонізація" Нашай мовы - ружовы міт кацапаў

Як "спусьцілася з гор" калісьці старажытнаславянская мова, так яна і легла на балцкую глебу - развілася і ў выніку мы маем сучасную літаратурную беларускую, якая пісьменнай стала толькі на прыканцы 18га ст.

[Андрусь Буй]

ШТО Ж ГЭТА ЗА "литературный беларуский язык"

Которым ты пишешь на форуме. "По-умнаму".

Коці, аксьціціся - што вы лепіце!?

В лит-ном по его словам их ГОРАЗДО больше.

ДЗЕ!? Дзе ў Карскага БЛМ!? - ды яшчэ тая якою я вам зараз пішу "по-умнаму".

што сучасная літаратурная мова беларусаў сфармавалася на аснове гутарковых моў тутэйшых Нашых прашчураў.

Сформировалась. Но в деревнях не читают Ницше, Буй Вот же ты фантазер то. Русскай литературнай тоже на моск. говорах основан, но ты поговори с простым пареньком то из московских говоров Думаешь он будет деепричастными оборотами в вумными словами говорить, аки Пушкин? Думаешь, у него в речи будет много "церковно-славянизмов"?

Делай выводы. Полонизмов у вас просто вагон.

А ў Карскага іх 65 - што будзем рабіці!?

[Андрусь Буй]

1. Что ты не пишешь полонизмами?

Коці, відаць я з другой Беларусі, а не з той якую разглядаў Карскі - так!?

2. Что диескать в беларусскогм их нихрена нет или пренебрежимо мало?

Ну, на пачатку 20га ст. так і было - а йначай Карскі пазначыў бы боляй "паланізмаў".

3. Что Карскай не писал, что у вас их "a priori" дохрена?

"дохрена"

"a priori" Ён уцяміць не можа - як гэта: з ляхов вышлі, з ляхамі жылі ў адной Краіне, а паланізмаў - 65... Карскі сам у шоку

4. Что Карскай не писал как в речь элиты и лит-рный их дохрена проникло?

Эліта не проста пераняла паланізмы ў сваю мову, яна пайшла значна далей - яна спаланізавалася - перайшла на польскую мову.
Як яна (эліта) магла "засмеціць" літвінскую мову паланізмамі, калі размаўляла на польскай!?

А "лит-рный" гэта літоўска-рускі, які шчасна пачыў на прыканцы 17га ст.!? - НУ, І ЗЯМЛІЦА ЁЙ ПУХАМ! Якое дачыненне яна мае да гутарковай мовы літвінаў!?

[Андрусь Буй]

Ну, на пачатку 20га ст. так і было

Тада вопрос закрыт, Андрусь. Блажен, кто верует

Так. "Блажен, кто верует", што белмова на 25 адсодкаў спаланізаваная

[Андрусь Буй]

Вот, опять старая песня пошла..

Мне відавочна, што сучасная літаратурная мова беларусаў сфармавалася на аснове гутарковых моў тутэйшых Нашых прашчураў. Гутарковыя мовы мелі тыя ж "агульнаславянскія"-"ляхіцкія" адметнасьці, як і ПН говары з берасьцянак і пры гэтым ляглі на балцкую аснову (Карскі знайшоў балтызмаў боляй чым уласна паланізмаў - і ні дзе небуць, а ў канцылярскім дакумантазвароце - дарэчы і я вас магу пыцамі у сканы патыкаць

Давай посчитаем по этому абзацу? Это последний тобой пространнай абзац на белмове. Посчитаем полонизмы? Словник этимологичны белмовы откроем Буй?

Коці, вы ўвесь час спрабуяце абысьці маё, на першы погляд, простае пытанне.

Мне ні трэба лічыць, колькі там вы паланізмаў знайшлі ў маёй мове - гэта я ўжо добра ведаю і паўтарацца не след - з памяццю ў мяне пакуль усё добра.

Мне цікава (і я спадзяюся ўсім фарумчанам так сама) - СКУЛЬ УЗЯЛАСЯ ГЭТАЯ МАЯ МОВА, КАЛІ НА ПАЧАТКУ 20га ст. ЯЕ НЕ БЫЛО - КАРСКІ НЕ ЛІЧЫЎ ЯЕ СПАЛАНІЗАВАНАЮ - ЗНАЙШОЎ ТОЛЬКІ НЕКАЛЬКІ ДЗЯСЯТКАЎ ПАЛАНІЗМАЎ (СУПРАЦЬ БОЛЬШАЙ КОЛЬКАСЬЦІ БАЛТЫЗМАЎ) І ЎСЁ.

Скуль узялася мая мова - белмова - пасля Карскага!? - пытанне зразумелае!? - ці зноўку будзяце гарбатага ляпіць!?

[psv-777]

Жалко,что Медия Кота заманил в свои болота и сгинул(на время поездки на Сейшелы)Кот
Но пока без главного оппонента:

Из концовки воспоминаний видно,что офицеры называемые "польскими" вовсе не поляки,a местные беларуские(литвинские) шляхтичи-ибо говорят они с солдатами по беларуски.Что невероятно для поляка.Вот и получилось,что говорили они и не по польски и не по русски.Действительно-мы ведь находимся аккурат между Польшей и Россией.И не удивительно,что присутствуют влияния обоих языков.
Хотя конечно нужен точный перевод источника

[psv-777]

Как язык народа находящегоя между более крупными Польшей и Россией.Плюс еще сильнейшее влияние на ФОРМУ славянского произношения со стороны балтских автохонов.То понятно,что славянский победил(как английский нонеча).Но это не значит,что англоговорящие чернокожие жители Великобританиии-это и есть те самые - англо-саксы.

[wladimiro]

Как язык народа находящегоя между более крупными Польшей и Россией.Плюс еще сильнейшее влияние на ФОРМУ славянского произношения со стороны балтских автохонов.То понятно,что славянский победил(как английский нонеча).Но это не значит,что англоговорящие чернокожие жители Великобританиии-это и есть те самые - англо-саксы.

Это не корректное сравнение ... Великобритания и Африка нходятся на разных континентах и существовали порозень давным давно , а мы тут рядом существуем на нашей части материка , и поэтому я думаю всем надо иметь выбор , кто кому ближе по душе , пусть то и выбирает .

[psv-777]

Не нравится это сравнение,возьмите язык Лужицких Сорбов.Они были зажаты между Польшей и Германией.

[psv-777]

У "владимиро" спросите.